Keyboard shortcuts

Press or to navigate between chapters

Press S or / to search in the book

Press ? to show this help

Press Esc to hide this help

Đạo Đức Kinh — Chương 19

Đối chiếu bản Vương Bật (王弼本) và Mã Vương Đôi (帛書 甲/乙)


I. Đối chiếu bản gốc

  • Vương Bật: Chương 19
  • Mã Vương Đôi: Thuộc 道經, tiếp sau chương 18.

II. Nguyên văn Hán cổ

Note

絕聖棄智,民利百倍; 絕仁棄義,民復孝慈; 絕巧棄利,盜賊無有。 此三者,以為文不足,故令有所屬: 見素抱樸,少私寡欲。

Note

絕聖棄知,民利百倍; 絕仁棄義,民復孝子; 絕巧棄利,盜賊無有。 此三者,以為文不當,故令有所屬: 見素抱樸,少私寡欲。

Note

  • 「棄智」 (WB) ⇆ 「棄知」 (帛): trí/tri, ý gần giống.
  • 「孝慈」 (WB) ⇆ 「孝子」 (帛): bản WB nói “hiếu và từ”, bản MWD nói “người con hiếu”.
  • 「文不足」 (WB) ⇆ 「文不當」 (MWD): bản WB nói “văn không đủ”, bản MWD nói “văn không hợp”, ý đều là hình thức không đủ để giải quyết.

III. Bản dịch Việt

Note

Bỏ thánh, bỏ trí, dân lợi gấp trăm; Bỏ nhân, bỏ nghĩa, dân lại hiếu từ; Bỏ khéo, bỏ lợi, trộm cướp không có. Ba điều này, chỉ dựa vào lời nói thì chưa đủ, nên cần có chỗ nương tựa: Thấy sự mộc mạc, ôm lấy chất phác, bớt riêng tư, ít ham muốn。


IV. Chú giải

Note

  • “Bỏ thánh, bỏ trí”: không đề cao trí khôn giả tạo, dân sẽ lợi thật.
  • “Bỏ nhân, bỏ nghĩa”: khi không phô trương nhân nghĩa, con người trở lại với hiếu từ tự nhiên.
  • “Bỏ khéo, bỏ lợi”: không chạy theo mánh khéo và lợi lộc → trộm cướp tự mất.
  • “Ba điều này”: chỉ nói suông chưa đủ, phải có gốc: sống chất phác, ít tư lợi, ít dục vọng.

V. Khái quát ý nghĩa

Note

  • Hình thức nhân nghĩa, trí khôn, khéo lợi… chỉ là giả lập khi mất Đạo.
  • Trở lại chất phác, giản dị, tự nhiên mới là gốc của trị thế.

Tinh yếu: Muốn xã hội yên, phải trở về mộc mạc, chất phác, ít ham muốn。


VI. Bài học ứng dụng

Hiện tượngBài họcỨng dụng
Thánh tríTrí giả tạo gây hạiKhông chạy theo mánh lới, giữ chân thành
Nhân nghĩa phô trươngChe lấp bất hòaXây gốc đạo đức trong gia đình, xã hội
Khéo lợiLợi lộc sinh trộm cướpSống giản dị, không khuyến khích tham lợi
Ôm chất phácGốc trị thếQuản lý công bằng, bớt dục vọng, ít tư lợi

VII. Ngộ nhận & Gỡ giải

Note

  • Nhầm: Bỏ hết thánh, trí, nhân, nghĩa. Gỡ: Ý là bỏ sự giả tạo phô trương, không phải bỏ đạo đức thật.
  • Nhầm: Ít dục vọng = không phấn đấu. Gỡ: Là giữ nhu cầu vừa phải, không tham vô độ.

VIII. Kết luận

Note

Chương 19 dạy: bỏ sự phô trương giả tạo của trí khôn, nhân nghĩa, khéo lợi; trở lại chất phác, giản dị, ít dục vọng. Đó mới là gốc cho xã hội an ổn。