Đạo Đức Kinh — Chương 21
Đối chiếu bản Vương Bật (王弼本) và Mã Vương Đôi (帛書 甲/乙)
I. Đối chiếu bản gốc
- Vương Bật: Chương 21
- Mã Vương Đôi: Thuộc 道經, tiếp sau chương 20.
II. Nguyên văn Hán cổ
孔德之容，惟道是從。 道之為物，惟恍惟惚。 惚兮恍兮，其中有象； 恍兮惚兮，其中有物。 窈兮冥兮，其中有精； 其精甚真，其中有信。 自古及今，其名不去，以閱眾甫。 吾何以知眾甫之然哉？以此。
- 「道之為物」 (WB) ⇆ 「道之物」 (MWD): khác chữ nhỏ, ý không đổi.
- 「眾甫」 viết khác nhau, cùng chỉ “muôn loài”.
III. Bản dịch Việt
Dáng vẻ của Đức lớn, chỉ theo Đạo. Đạo là vật, mơ hồ huyền ảo. Mơ hồ mà trong đó có tượng; Huyền ảo mà trong đó có vật. Thẳm sâu tối tăm mà trong đó có tinh; Tinh ấy rất thật, trong đó có lòng tin. Từ xưa đến nay, tên ấy chẳng mất, để soi muôn loài. Ta vì sao biết muôn loài như vậy? Chính nhờ đây。
IV. Chú giải
- “Đức lớn theo Đạo”: Đức chân thật chỉ thuận Đạo.
- “Mơ hồ, huyền ảo”: Đạo khó thấy rõ, nhưng không phải không có.
- “Có tượng, có vật”: trong cái mơ hồ vẫn ẩn chứa hình và chất.
- “Có tinh, có tín”: tinh vi nhưng chân thật, có thể tin cậy.
- “Từ xưa đến nay không mất”: Đạo hằng hữu, soi chiếu muôn loài.
V. Khái quát ý nghĩa
- Đạo mơ hồ nhưng chứa đựng hình, vật, tinh, tín.
- Đức lớn thuận theo Đạo.
- Nhờ đó mà ta biết muôn loài vận hành từ xưa đến nay.
Tinh yếu: Đạo tuy mơ hồ nhưng chân thật, là gốc của Đức và muôn loài。
VI. Bài học ứng dụng
| Hình ảnh | Bài học | Ứng dụng |
|---|---|---|
| Mơ hồ huyền ảo | Cái sâu xa khó thấy | Trong nghiên cứu, đừng chỉ tin cái hiển lộ, hãy nhìn vào bản chất |
| Có tinh, có tín | Trong mơ hồ vẫn có chân thật | Giữ niềm tin ở nền tảng bền vững, không bị ảo vọng che lấp |
| Đạo không mất | Hằng hữu | Trong biến động, tin vào quy luật tự nhiên, không hoảng hốt |
| Đức theo Đạo | Sức mạnh từ gốc | Sống thuận lẽ tự nhiên, đạo đức tự phát lộ |
VII. Ngộ nhận & Gỡ giải
- Nhầm: Đạo huyền ảo = vô nghĩa. Gỡ: Đạo khó nắm bắt, nhưng bên trong có thực chất và chân thật.
- Nhầm: Đức là do rèn luyện ngoài Đạo. Gỡ: Đức lớn là hệ quả của việc thuận theo Đạo, không phải tô vẽ.