Keyboard shortcuts

Press or to navigate between chapters

Press S or / to search in the book

Press ? to show this help

Press Esc to hide this help

Đạo Đức Kinh — Chương 27

Đối chiếu bản Vương Bật (王弼本) và Mã Vương Đôi (帛書 甲/乙)


I. Đối chiếu bản gốc

  • Vương Bật: Chương 27
  • Mã Vương Đôi: Thuộc 道經, tiếp sau chương 26.

II. Nguyên văn Hán cổ

Note

善行,無轍跡; 善言,無瑕謫; 善數,不用籌策; 善閉,無關楗而不可開; 善結,無繩約而不可解。 是以聖人常善救人,故無棄人; 常善救物,故無棄物。 是謂襲明。 故善人者,不善人之師; 不善人者,善人之資。 不貴其師,不愛其資,雖智大迷,是謂要妙。

Note

善行無轍跡; 善言無瑕謫; 善計不用籌策; 善閉無關鍵而不可開; 善結無繩約而不可解。 是以聖人常善救人,故無棄人; 常善救物,故無棄物。 是謂襲明。 故善人者,不善人之師; 不善人者,善人之資。 不貴其師,不愛其資,雖智大迷,是謂要妙。

Note

  • 「善數」 (WB) ⇆ 「善計」 (MWD): tính toán khéo, ý như nhau.
  • 「關楗」 (WB) ⇆ 「關鍵」 (MWD): then cửa, khóa cửa, không đổi nghĩa.

III. Bản dịch Việt

Note

Đi giỏi thì không để dấu vết; Nói giỏi thì không để lỗi lầm; Tính giỏi thì không cần bàn toán; Khóa giỏi thì không then chốt mà không mở được; Buộc giỏi thì không dây buộc mà không gỡ được. Cho nên, thánh nhân thường khéo cứu người, nên không bỏ ai; Thường khéo cứu vật, nên không bỏ vật gì. Ấy gọi là theo ánh sáng. Cho nên: người thiện là thầy của kẻ bất thiện; kẻ bất thiện là vốn của người thiện. Không quý thầy, không yêu vốn, thì dù có trí cũng lạc lối. Ấy gọi là yếu quyết vi diệu。


IV. Chú giải

Note

  • “Đi giỏi không vết”: làm mà không để lại dấu, không phô trương.
  • “Nói giỏi không lỗi”: lời hợp thời, hợp lẽ, không gây hại.
  • “Khóa, buộc”: khéo léo vô hình, không thấy mà bền chắc.
  • “Không bỏ người, không bỏ vật”: thánh nhân bao dung, không bỏ sót.
  • “Người thiện là thầy, kẻ bất thiện là vốn”: hai mặt nương nhau; thiện giúp hóa bất thiện, bất thiện là bài học cho thiện.

V. Khái quát ý nghĩa

Note

  • Làm giỏi, nói giỏi, xử giỏi đều không phô trương.
  • Thánh nhân bao dung, không bỏ người vật.
  • Thiện và bất thiện nương nhau: biết quý thầy và vốn mới không lạc.

Tinh yếu: Hành động khéo thì vô hình, thánh nhân bao dung, biết dùng cả thiện và bất thiện。


VI. Bài học ứng dụng

Hình ảnhBài họcỨng dụng
Đi không dấuHành động vô hìnhLàm việc hiệu quả, không cần khoe khoang
Khóa, buộc không thấyKhéo vô hìnhGiải quyết vấn đề tận gốc, không hình thức
Không bỏ ai, vậtBao dungQuản trị con người: không bỏ rơi, biết dùng đúng chỗ
Thiện – bất thiệnThầy và vốnLấy sai lầm làm bài học, lấy người xấu làm gương phản diện

VII. Ngộ nhận & Gỡ giải

Note

  • Nhầm: Bao dung = dung túng. Gỡ: Bao dung là không bỏ rơi, nhưng vẫn hóa độ, dẫn dắt.
  • Nhầm: Dùng kẻ bất thiện = cổ vũ xấu. Gỡ: Dùng ở đây là xem họ làm vốn để học, không phải khuyến khích xấu.

VIII. Kết luận

Note

Chương 27 dạy: hành động, lời nói, xử lý giỏi đều khéo léo vô hình. Thánh nhân bao dung, không bỏ người vật. Thiện và bất thiện nương nhau: biết quý thầy và vốn thì không lạc, đó là yếu quyết vi diệu。