Đạo Đức Kinh — Chương 49
Đối chiếu bản Vương Bật (王弼本) và Mã Vương Đôi (帛書 甲/乙)
I. Đối chiếu bản gốc
- Vương Bật: Chương 49
- Mã Vương Đôi: Thuộc 德經, tiếp sau chương 48。
II. Nguyên văn Hán cổ
III. Bản dịch Việt
Bậc Thánh không có lòng riêng,lấy lòng dân làm lòng mình。 Với người thiện, ta thiện;với kẻ bất thiện, ta cũng thiện — đó là Đức của thiện。 Với người tin, ta tin;với kẻ bất tín, ta cũng tin — đó là Đức của tín。
Bậc Thánh sống giữa thiên hạ, tâm hòa cùng thiên hạ。 Dân chăm theo tai mắt (ngoại vật),Thánh giữ tâm như trẻ thơ。
IV. Chú giải
-
“Không có lòng riêng”: không có thiên vị, không bị cảm xúc cá nhân chi phối – tâm như gương, phản chiếu mà không giữ。
-
“Với kẻ bất thiện vẫn thiện”: không phải dung túng, mà là giữ lòng thiện không đổi trước cảnh trái nghịch。
-
“Đức của thiện / Đức của tín”: đức không tùy người, mà tùy chính mình – giữ trọn lòng thành, lòng tín, không đổi。
-
“Tâm như trẻ thơ”: hồn nhiên, không tính toán, trong sáng mà dung chứa。Đó là tâm hợp Đạo。
V. Khái quát ý nghĩa
- Bậc Thánh vô tư, lấy lòng người làm lòng mình。
- Giữ thiện giữa bất thiện, giữ tín giữa vô tín。
- Dung hòa mọi người bằng tâm hồn hồn nhiên, bao dung。
Tinh yếu: Tâm vô tư, thiện và tín không đổi — đó là tâm của Thánh nhân。
VI. Bài học ứng dụng
| Hình ảnh | Bài học | Ứng dụng |
|---|---|---|
| Tấm gương phẳng | Phản chiếu mà không giữ | Khi bị phán xét, giữ bình tâm, không phản ứng cực đoan |
| Thiện giữa bất thiện | Đừng để người khác quyết định phẩm hạnh của mình | Giữ lòng tốt ổn định dù môi trường xấu |
| Trẻ thơ | Tâm trong sáng, không toan tính | Khi làm việc với người, giữ sự chân thành và tự nhiên |
VII. Ngộ nhận & Gỡ giải
-
Nhầm: “Không có lòng riêng” là không có nguyên tắc。 Gỡ: Là không cố chấp, nhưng vẫn có gốc – gốc là Đức。
-
Nhầm: “Với kẻ bất thiện vẫn thiện” là nhu nhược。 Gỡ: Là giữ lòng bình, không để ác khiến ta đánh mất thiện。