Đạo Đức Kinh — Chương 62
Đối chiếu bản Vương Bật (王弼本) và Mã Vương Đôi (帛書 甲/乙)
I. Đối chiếu bản gốc
- Vương Bật: Chương 62
- Mã Vương Đôi: Thuộc 德經, tiếp sau chương 61。
II. Nguyên văn Hán cổ
道者萬物之奧。善人之寶,不善人之所保。 美言可以市,尊行可以加人。 人之不善,何棄之有? 故立天子,置三公,雖有拱璧以先駟馬,不如坐進此道。 古之所以貴此道者何?不曰求以得,有罪以免邪? 故為天下貴。
道者萬物之奧。善人之寶,不善人之所保。 美言可以市,尊行可以加人。 人之不善,何棄之有? 故立天子,置三公,雖有拱璧以先駟馬,不如坐進此道。 古之所以貴此道者何?不曰求以得,有罪以免邪? 故為天下貴。
- Hai bản thống nhất, chỉ khác cách ngắt câu nhỏ。
- Chủ đề: Đạo là chỗ nương của mọi vật, là quý báu cho cả người thiện lẫn người chưa thiện。
III. Bản dịch Việt
Đạo là nơi sâu kín của muôn vật。 Là báu vật của người thiện,và là chỗ nương của người chưa thiện。 Lời hay có thể đổi lấy danh,hạnh cao có thể khiến người tôn trọng。 Người chưa thiện, há nên bỏ sao?
Vì thế khi lập vua,đặt tam công, Dù có ngọc quý dâng trước tứ mã, Cũng chẳng bằng khiêm tĩnh mà dâng Đạo này。
Xưa người quý Đạo là vì sao? Chẳng phải vì nhờ nó mà cầu được,và khi có lỗi lại nhờ nó mà được tha sao? Bởi vậy, Đạo là điều quý nhất trong thiên hạ。
IV. Chú giải
- “萬物之奧”: chỗ sâu kín nhất, nơi muôn vật nương về;“奧” nghĩa là ẩn tàng, gốc rễ。
- “善人之寶,不善人之所保”: Đạo không loại trừ ai – người thiện dùng để sáng, người chưa thiện dùng để tự cứu。
- “美言可市,尊行可加人”: lời và hạnh đều có giá, nhưng vẫn không bằng Đạo。
- “拱璧”: ngọc quý hai tay dâng;ẩn dụ cho lễ vật trọng。
- “坐進此道”: ngồi yên mà tiến Đạo – không cần hình thức, chỉ cần chân thành。
V. Khái quát ý nghĩa
- Đạo là nơi ẩn sâu, bao dung thiện ác, dung chứa cả người chưa trọn。
- Lễ vật có thể quý, nhưng không quý bằng chân tâm thuận Đạo。
- Ai thuận Đạo, người ấy tự được cứu khỏi lỗi và được người kính。
Tinh yếu: Đạo bao dung cả người chưa thiện;chân thành thuận Đạo, quý hơn mọi của báu。
VI. Bài học ứng dụng
| Hình ảnh | Bài học | Ứng dụng |
|---|---|---|
| Đạo là nơi nương | Bao dung người sai | Trong quản trị, dùng nhân hậu hơn là loại bỏ |
| Ngọc quý không bằng Đạo | Giá trị nằm ở tâm | Lễ vật lớn không bằng lòng chân thành |
| Người chưa thiện cũng giữ Đạo | Cơ hội sửa mình | Khi sai, quay về với thiện – Đạo vẫn mở cửa |
VII. Ngộ nhận & Gỡ giải
-
Nhầm: Đạo chỉ dành cho người hoàn hảo。 Gỡ: Đạo bao trùm cả người thiện và chưa thiện – là con đường để cùng trở nên tốt hơn。
-
Nhầm: Quý trọng Đạo là hình thức tín ngưỡng。 Gỡ: Quý Đạo là sống thuận lẽ tự nhiên, giữ tâm thành, không phô trương。