Keyboard shortcuts

Press ← or → to navigate between chapters

Press S or / to search in the book

Press ? to show this help

Press Esc to hide this help

Chương 5 · Vượt ngoài các giới & nhân duyên

I. Nguyên văn & Dịch nghĩa

Nguyên văn Hán

是故空中無色，無受想行識； 無眼耳鼻舌身意，無色聲香味觸法； 無眼界，乃至無意識界； 無無明，亦無無明盡，乃至無老死，亦無老死盡。

Dịch Việt

Cho nên trong không, không có sắc, không có thọ tưởng hành thức; không có mắt tai mũi lưỡi thân ý; không có sắc thanh hương vị xúc pháp; không có nhãn giới cho đến không có ý thức giới; không có vô minh, cũng không có hết vô minh, cho đến không có già chết, cũng không có hết già chết.

II. Giải thích từ khóa

18 giới (十八界)

  • Sáu căn: mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý.
  • Sáu trần: sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp.
  • Sáu thức: nhãn thức, nhĩ thức, tỷ thức, thiệt thức, thân thức, ý thức.

12 nhân duyên (十二因緣)

  • Vô minh, hành, thức, danh sắc, lục nhập, xúc, thọ, ái, thủ, hữu, sinh, lão tử.

III. Chú giải ý nghĩa

Cốt lõi

  • Trong tánh không, không có các pháp cố định.
  • Mọi sự vận hành của căn, trần, thức và nhân duyên đều duyên sinh, không có tự tính.
  • Phủ định ở đây không phải hư vô, mà là phá bỏ chấp trước vào sự thật tuyệt đối.

Ngộ nhận thường gặp

  • Nhầm: “Không có mắt, tai…” = phủ nhận sự tồn tại giác quan. ❌
  • Đúng: vẫn có, nhưng không tồn tại như một thực thể độc lập, vĩnh viễn. ✔️

IV. Minh họa đời thường

Ví dụ

  • Thân thể: giác quan già đi theo thời gian → không cố định.
  • Tâm lý: nhận thức, cảm xúc thay đổi theo duyên cảnh → không có bản thể cố định.
  • Cuộc sống: chuỗi nguyên nhân – kết quả (nhân duyên) không có điểm đầu tuyệt đối → tất cả đều duyên khởi.

V. Ứng dụng thực hành

Bài tập quán chiếu

  1. Khi tiếp xúc một giác quan (như thấy, nghe).
  2. Tự nhắc: “Cái này chỉ có mặt nhờ duyên, không có tự tính.”
  3. Quan sát sự tan biến của cảm giác, nhận ra tính không trong từng trải nghiệm.

VI. Kết tinh

Tinh yếu

Vượt ngoài 18 giới và 12 nhân duyên, Tâm Kinh cho thấy: mọi hiện tượng đều duyên khởi, không có tự tính, do đó không có gì để bám chấp tuyệt đối.