Keyboard shortcuts

Press or to navigate between chapters

Press S or / to search in the book

Press ? to show this help

Press Esc to hide this help

Đạo Đức Kinh — Chương 13

Đối chiếu bản Vương Bật (王弼本) và Mã Vương Đôi (帛書 甲/乙)


I. Đối chiếu bản gốc

  • Vương Bật: Chương 13
  • Mã Vương Đôi: Thuộc 道經, tiếp sau chương 12.

II. Nguyên văn Hán cổ

Note

寵辱若驚,貴大患若身。 何謂寵辱若驚? 寵為下,得之若驚,失之若驚,是謂寵辱若驚。 何謂貴大患若身? 吾所以有大患者,為吾有身,及吾無身,吾有何患? 故貴以身為天下,若可寄天下;愛以身為天下,若可托天下。

Note

寵辱若驚,貴大患若身。 何謂寵辱若驚? 寵為下,得之若驚,失之若驚,是謂寵辱若驚。 何謂貴大患若身? 吾所以有大患者,為吾有身。及吾無身,吾有何患? 故以身為天下,若可寄天下;愛以身為天下,若可托天下。

Note

  • Hai bản gần như giống hệt, chỉ lược vài chữ nhỏ, không đổi nghĩa.

III. Bản dịch Việt

Note

Vinh nhục đều đáng sợ như nhau; trọng đại hoạn nạn như chính thân mình. Thế nào là “vinh nhục đều đáng sợ”? Vinh là ở dưới: được nó thì sợ, mất nó cũng sợ. Thế nên vinh nhục đều đáng sợ. Thế nào là “trọng đại hoạn nạn như chính thân”? Sở dĩ ta có hoạn nạn lớn là vì ta có thân. Nếu không chấp thân, còn gì để lo? Vậy: ai coi thân mình như thiên hạ thì có thể giao thiên hạ; ai yêu thân mình như thiên hạ thì có thể trao thiên hạ.


IV. Chú giải

Note

  • “Vinh nhục đều đáng sợ”: Được khen sợ mất, bị chê cũng sợ. Cả hai đều trói buộc tâm.
  • “Hoạn nạn do có thân”: Chấp thân → sinh tham, sợ, lo → có khổ. Nếu bớt chấp thân → tâm an.
  • “Coi thân như thiên hạ”: Người biết coi thân mình bình đẳng với muôn người, không tư riêng, mới đáng giao phó thiên hạ.

V. Khái quát ý nghĩa

Note

  • Vinh và nhục đều là xiềng xích nếu tâm bám chấp.
  • Hoạn nạn đến từ chấp thân.
  • Người vô tư, coi thân và thiên hạ làm một, mới xứng đáng gánh vác.

Tinh yếu: Đừng bám vinh nhục, đừng chấp thân. Khi vô tư, mới thật sự gánh nổi thiên hạ。


VI. Bài học ứng dụng

Hiện tượngBài họcỨng dụng
Được khenSợ mất → lo lắngGiữ tâm bình, đừng bám vào lời khen
Bị chêSợ hãi → tự tiXem như thử thách, không để lời chê chi phối
Chấp thânSinh tham, sợ, khổRèn tâm xả, coi nhẹ hơn thua
Coi thân = thiên hạVô tư, công bằngNgười lãnh đạo phải đặt lợi ích chung trên lợi ích riêng

VII. Ngộ nhận & Gỡ giải

Note

  • Nhầm: “Không chấp thân” = coi thường mạng sống. Gỡ: Là coi nhẹ ích kỷ, không phải bỏ mạng sống.
  • Nhầm: “Vinh nhục đều sợ” = không phấn đấu. Gỡ: Ý là không bị lệ thuộc khen chê, vẫn làm việc đúng.

VIII. Kết luận

Note

Chương 13 dạy: vinh nhục chỉ là hai mặt của sự bám chấp; hoạn nạn gốc từ cái tôi. Khi coi thân như thiên hạ, vô tư không tư lợi, ta mới đủ sức gánh vác và được tin trao phó。