Đạo Đức Kinh — Chương 58
Đối chiếu bản Vương Bật (王弼本) và Mã Vương Đôi (帛書 甲/乙)
I. Đối chiếu bản gốc
- Vương Bật: Chương 58
- Mã Vương Đôi: Thuộc 德經, tiếp sau chương 57。
II. Nguyên văn Hán cổ
III. Bản dịch Việt
Chính trị mà khoan hòa thì dân thuần hậu; Chính trị mà nghiêm sát thì dân gian dối。
Họa là nơi nương của phúc; Phúc là chỗ ẩn của họa。 Ai biết được chỗ cùng của chúng?Không có định。
Chính lại hóa thành kỳ; Thiện lại hóa thành yêu。 Người đời mê đã lâu rồi。
Cho nên bậc Thánh: Vuông mà không cắt; Trong mà không làm thương; Thẳng mà không thô; Sáng mà không chói。
IV. Chú giải
- “Chính trị khoan hòa”: không can thiệp quá, dân tự nhiên chất phác。
- “Chính trị nghiêm sát”: luật lệ chặt, dân sinh đối phó。
- “Họa phúc xoay nhau”: không tuyệt đối tốt xấu – phúc trong họa, họa trong phúc。
- “Chính hóa kỳ, thiện hóa yêu”: cái quá mức dễ phản thành ngược。
- “Thánh nhân”: biết dừng ở chừng mực – vuông mà không sắc, sáng mà không gắt。
V. Khái quát ý nghĩa
- Trị nước phải dung hòa: quá nghiêm thì dân giả, quá thả thì loạn。
- Họa phúc chuyển hóa, không nên cố chấp。
- Người theo Đạo giữ chừng, sáng mà nhu, thẳng mà hòa。
Tinh yếu: Hòa nhi bất cực – mềm mà đủ, sáng mà không lóa。
VI. Bài học ứng dụng
| Hình ảnh | Bài học | Ứng dụng |
|---|---|---|
| Khoan hòa | Dân tự thuần | Lãnh đạo biết lùi, dân dễ gần |
| Họa phúc chuyển nhau | Không cố định | Khi gặp khó, giữ tâm bình để thấy phúc trong họa |
| Vuông mà không cắt | Giữ mực độ | Làm đúng nhưng không cứng, sáng mà vẫn khiêm |
VII. Ngộ nhận & Gỡ giải
-
Nhầm: Chính trị khoan hòa là buông lỏng。 Gỡ: Là không gò ép – để dân thuận theo tự nhiên。
-
Nhầm: Thánh nhân vô vi là vô năng。 Gỡ: Là biết chừng, hành ít mà trúng。