Keyboard shortcuts

Press or to navigate between chapters

Press S or / to search in the book

Press ? to show this help

Press Esc to hide this help

Đạo Đức Kinh — Chương 64

Đối chiếu bản Vương Bật (王弼本) và Mã Vương Đôi (帛書 甲/乙)


I. Đối chiếu bản gốc

  • Vương Bật: Chương 64
  • Mã Vương Đôi: Thuộc 德經, tiếp sau chương 63。

II. Nguyên văn Hán cổ

Note

其安易持,其未兆易謀,其脆易泮,其微易散。 為之於未有,治之於未亂。 合抱之木,生於毫末; 九層之臺,起於累土; 千里之行,始於足下。

為者敗之,執者失之。 是以聖人無為,故無敗;無執,故無失。 民之從事,常於幾成而敗之。 慎終如始,則無敗事。

是以聖人欲不欲,不貴難得之貨,學不學,復衆人之所過; 以輔萬物之自然,而不敢為。

Note

其安易持,其未兆易謀,其脆易泮,其微易散。 為之於未有,治之於未亂。 合抱之木,生於毫末; 九層之臺,起於累土; 千里之行,始於足下。

為者敗之,執者失之。 是以聖人無為,故無敗;無執,故無失。 民之從事,常於幾成而敗之。 慎終如始,則無敗事。

是以聖人欲不欲,不貴難得之貨,學不學,復衆人之所過; 以輔萬物之自然,而不敢為。

Note

  • Hai bản thống nhất, chỉ sai biệt nhỏ về ngữ dấu。
  • Chủ đề: Giữ trước khi loạn, làm từ khi chưa có – hành vô hành。

III. Bản dịch Việt

Note

Cái yên thì dễ giữ; Cái chưa hiện thì dễ mưu; Cái giòn thì dễ vỡ; Cái nhỏ thì dễ tan。

Làm khi chưa có;trị khi chưa loạn。 Cây to ôm được sinh từ mầm nhỏ; Đài chín tầng khởi từ nắm đất; Đường ngàn dặm bắt đầu từ bước chân。

Làm thì hỏng;nắm thì mất。 Bởi thế Thánh nhân không làm nên chẳng hỏng; Không nắm nên chẳng mất。

Người đời thường hỏng khi gần thành。 Nếu giữ cuối như đầu thì chẳng hỏng việc。

Bởi vậy Thánh nhân không ham欲; Không quý của khó得; Học điều không học; Sửa điều người vượt quá。

Thuận tự nhiên mà giúp vạn vật; Không dám cưỡng hành。


IV. Chú giải

Note

  • “為之於未有,治之於未亂”: hành động sớm, phòng trước khi rối – trị ở gốc, không ở ngọn。
  • “合抱之木…”: mọi việc lớn bắt đầu từ nhỏ;dấu hiệu Đạo về tự nhiên và kiên nhẫn。
  • “為者敗之”: càng cưỡng, càng hỏng;vì hành trái tự nhiên。
  • “慎終如始”: giữ tâm ban đầu đến cuối cùng – bền và trọn。
  • “欲不欲”: không để dục vọng dẫn dắt; “學不學”: bỏ lối học cầu danh, trở về giản dị。

V. Khái quát ý nghĩa

Note

  • Mọi việc phải làm từ khi còn dễ, trị từ khi chưa loạn。
  • Giữ đầu như cuối, thì không thất bại。
  • Thánh nhân hành thuận tự nhiên, không ham, không cưỡng。

Tinh yếu: Phòng trước khi loạn;giữ đầu như cuối;làm ít mà bền。


VI. Bài học ứng dụng

Hình ảnhBài họcỨng dụng
Mầm cây nhỏViệc lớn từ nhỏHành động sớm, xử lý vấn đề khi còn dễ
Giữ đầu như cuốiKiên định, bền tâmGiữ tinh thần khởi đầu đến trọn vẹn
Không ham欲Tĩnh, giảnBớt dục vọng, thuận theo tự nhiên

VII. Ngộ nhận & Gỡ giải

Note

  • Nhầm: Không làm = thụ động。 Gỡ: Là hành động sớm, nhẹ và thuận – làm mà không cưỡng。

  • Nhầm: “Học không học” là chối bỏ tri thức。 Gỡ: Là bỏ lối học cầu danh, giữ trí sáng và tâm đơn。


VIII. Kết luận

Note

Chương 64 dạy: giữ trước khi loạn, làm khi chưa có。Cái nhỏ chứa cái lớn, cái đầu quyết cái cuối。Người thuận Đạo biết dừng, biết sớm, nên không hỏng việc;hành vô hành mà vạn vật tự yên。