Keyboard shortcuts

Press or to navigate between chapters

Press S or / to search in the book

Press ? to show this help

Press Esc to hide this help

Đạo Đức Kinh — Chương 66

Đối chiếu bản Vương Bật (王弼本) và Mã Vương Đôi (帛書 甲/乙)


I. Đối chiếu bản gốc

  • Vương Bật: Chương 66
  • Mã Vương Đôi: Thuộc 德經, tiếp sau chương 65。

II. Nguyên văn Hán cổ

Note

江海所以能為百谷王者,以其善下之,故能為百谷王。 是以聖人欲上民,必以言下之;欲先民,必以身後之。 是以聖人處上而民不重,處前而民不害。 是以天下樂推而不厭。 以其不爭,故天下莫能與之爭。

Note

江海所以能為百谷王者,以其善下之,故能為百谷王。 是以聖人欲上民,必以言下之;欲先民,必以身後之。 是以聖人處上而民不重,處前而民不害。 是以天下樂推而不厭。 以其不爭,故天下莫能與之爭。

Note

  • Hai bản hoàn toàn thống nhất。
  • Chủ đề: Hạ mình để thắng, nhu để dẫn đầu。

III. Bản dịch Việt

Note

Sông biển sở dĩ làm vua trăm suối,vì biết ở chỗ thấp。 Cho nên bậc Thánh muốn ở trên dân,ắt phải khiêm lời mà ở dưới。 Muốn đi trước dân,ắt phải lùi thân mà ở sau。

Bởi vậy Thánh nhân ở trên mà dân không nặng; Ở trước mà dân không hại。 Thiên hạ vui lòng tôn mà chẳng chán。

Vì không tranh,nên không ai có thể tranh cùng。


IV. Chú giải

Note

  • “江海為百谷王”: sông biển làm vua trăm suối – nhờ ở thấp, dung nạp mọi nguồn。
  • “以其善下之”: thiện ở dưới – biết hạ mình để chứa, không cao để ép。
  • “欲上民,必以言下之”: lãnh đạo muốn được tôn, phải biết khiêm。
  • “不爭”: không tranh giành vị thế, nên tự được tôn。

V. Khái quát ý nghĩa

Note

  • Kẻ thật lớn là kẻ biết ở dưới – khiêm để dẫn。
  • Lãnh đạo thuận Đạo: lùi để tiến, thấp để cao。
  • Không tranh mà thắng, không cầu mà được – ấy là đạo của nước và của người。

Tinh yếu: Nước ở dưới mà thắng trên;khiêm là gốc của lớn。


VI. Bài học ứng dụng

Hình ảnhBài họcỨng dụng
Sông biểnThấp mà dung nạpNgười lãnh đạo khiêm hạ, biết lắng nghe và tiếp nhận mọi nguồn lực
Ở sau mà dẫn trướcLùi để tiếnĐặt lợi ích tập thể lên trước bản thân
Không tranh mà thắngTự nhiên mà tônKhiêm tốn, không phô trương, để người khác tự kính

VII. Ngộ nhận & Gỡ giải

Note

  • Nhầm: Ở dưới là yếu kém。 Gỡ: Là ở vị trí đón nhận – nơi nước tụ về, sức mạnh của bao dung。

  • Nhầm: Không tranh là thụ động。 Gỡ: Là biết dừng trước thắng bại – giữ tâm yên, để người tự theo。


VIII. Kết luận

Note

Chương 66 dạy: nước ở chỗ thấp mà làm vua trăm suối;người khiêm mà tự cao。Không tranh mà thắng,không tự cao mà thiên hạ tôn。Ấy là đạo của người dẫn đầu thuận Đạo。