人之生也柔弱，其死也堅強。 萬物草木之生也柔脆，其死也枯槁。 故堅強者死之徒，柔弱者生之徒。 是以兵強則不勝，木強則共。 強大居下，柔弱居上。

人之生也柔弱，其死也堅強。 萬物草木之生也柔脆，其死也枯槁。 故堅強者死之徒，柔弱者生之徒。 是以兵強則不勝，木強則折。 強大居下，柔弱居上。

• Mã Vương Đôi chép 「折」 thay cho 「共」，đều chỉ “gãy, hư hoại”。
• Chủ đề: Mềm là gốc của sống；cứng là dấu của diệt。

Người khi sinh thì mềm yếu；khi chết thì cứng rắn。 Cỏ cây lúc sống thì mềm tươi；khi chết thì khô gãy。

Cho nên, cứng mạnh là phe của chết；mềm yếu là phe của sống。

Binh mạnh thì chẳng thắng lâu；cây cứng thì dễ gãy。

Kẻ mạnh, lớn — ở chỗ thấp； Kẻ mềm, yếu — lại ở chỗ cao。

• “柔弱 / 堅強”: hai mặt sinh–tử；mềm là động lực của sống, cứng là dấu hiệu của tàn。
• “兵強則不勝”: quân hung bạo, sớm bại；vì trái Đạo。
• “強大居下”: mạnh thật biết hạ mình；vì ở thấp mà lâu。
• “柔弱居上”: mềm nhu ở cao；vì thuận mà tồn。

• Cứng là dấu hiệu của diệt；mềm là gốc của sinh。
• Mạnh mà không nhu sẽ sớm gãy。
• Kẻ thuận Đạo giữ mềm để tồn，giữ thấp để bền。

• Nhầm: Mềm là yếu。 Gỡ: Mềm là linh hoạt；dẻo để tồn；biết co để không gãy。

• Nhầm: Cứng là mạnh。 Gỡ: Cứng chỉ tạm thắng；song trái Đạo nên chóng tàn。

Chương 76 dạy: sống thuận Đạo thì mềm，chết trái Đạo thì cứng。Mềm không phải yếu mà là khéo sống；biết thuận để tồn，biết khiêm để lâu。Ấy là đạo của sinh và bền。