Đạo Đức Kinh — Chương 81
Lời chân thật giản dị mà bền lâu
Đối chiếu bản Vương Bật (王弼本) và Mã Vương Đôi (帛書 甲/乙)
I. Đối chiếu bản gốc
- Vương Bật: Chương 81
- Mã Vương Đôi: Thuộc 德經, chương cuối cùng。
II. Nguyên văn Hán cổ
III. Bản dịch Việt
Lời chân thật không bóng bẩy;lời bóng bẩy thường không thật。 Người thiện không tranh biện;kẻ hay biện thường không thiện。 Kẻ biết không khoe rộng;kẻ học rộng thường chưa biết。
Bậc Thánh không tích chứa。 Vì giúp người nên mình càng đủ; Vì cho người nên mình càng nhiều。
Đạo Trời lợi mà không hại; Đạo của Thánh — làm mà không tranh。
IV. Chú giải
- “信言不美”: lời thật mộc, không cần tô điểm;đẹp ngoài thường che giấu rỗng trong。
- “善者不辯”: người hiền không cần cãi;việc thiện tự sáng。
- “知者不博”: biết thật thì giản;biết nhiều mà loạn chưa phải biết。
- “不積”: không cất giữ, không tham;cho đi là cách giữ lại。
- “天之道”: Đạo Trời vận hành tự lợi cho muôn vật mà không hại。
V. Khái quát ý nghĩa
- Sự chân thật, giản dị là nền tảng của Đạo。
- Biết cho đi là cách đầy thêm;không tranh mà tự đủ。
- Trời giúp bằng lợi mà không hại;người thuận Đạo giúp mà không tranh。
Tinh yếu: Lời giản mà thật;cho đi mà được;làm mà không tranh。
VI. Bài học ứng dụng
| Hình ảnh | Bài học | Ứng dụng |
|---|---|---|
| Lời không đẹp mà thật | Thật trọng hơn hay | Nói giản, giữ lòng ngay thẳng |
| Cho người càng đủ | Biết cho là biết sống | Giúp đỡ chân thành, không cầu đáp lại |
| Không tranh mà thành | Đạo thuận tự nhiên | Làm hết lòng, không hơn thua |
VII. Ngộ nhận & Gỡ giải
-
Nhầm: Giản dị là quê mùa。 Gỡ: Giản là tinh;bớt phô là gần Đạo。
-
Nhầm: Không tranh là yếu。 Gỡ: Không tranh là mạnh vì đủ;tranh là thiếu nên phải giành。